Nieuwsbericht oktober 2018: Nieuw bankje in de boomgaard

  

 

 

Nieuwsbericht 18 juli 2018:
Boompje doorgeven van groep 8 naar groep 1 Florens Radewijnschool
Als afsluiting van het schooljaar bezoekt de Florens Radewijnsschool in Windesheim jaarlijks de buurboomgaard Tichelgaten. Elke klas heeft een eigen fruitboom en een eigen boek van de boom, waarin ze de ontwikkeling van de boom én van zichzelf in bijhouden. En de boom van groep 8? Deze Gravesteiner Appel werd woensdagochtend symbolisch overgedragen aan de nieuwe kinderen van groep 1. 


‘De perenboom is een halve meter gegroeid’

Natuuronderwijs
In de laatste dagen voor de zomervakantie is dit bezoek aan de boomgaard nog een mooie manier om de kinderen natuuronderwijs in de praktijk te onderwijzen. In de hoogstam buurboomgaard achter de Tichelgaten staan sinds een paar jaar 29 fruitbomen. Acht zijn er van de klassen van de Florens Radewijnsschool. Deze kinderen houden in hun boek bij of de boom is gegroeid, of er vruchten aan zitten en registeren welke insecten er bij leven. Ook tekenen ze elk jaar de boom. Natuurlijk wordt er ook een foto van hen en hun eigen fruitboom gemaakt, zodat ze elk jaar kunnen zien hoe zij én de boom zijn gegroeid.

Halve meter
Melle ten Berge (8) uit groep 4 meet met haar klas de perenboom (Doyenne de Comice) op. ‘In een jaar een halve meter gegroeid’, meldt ze. Lachend laten ze na afloop de tekening in het boek zien. Ook die lijkt nu meer op een boom dan vier jaar geleden. Sommige kinderen van de Florens komen hier vaker om ook onkruid te wieden of te oogsten.

Bramen en bijen
Als afsluiting van het bezoek aan de buurboomgaard krijgen de kinderen een concert van zoemende bijen en mogen ze bramen plukken.

 

Nieuwsbericht 24 november 2017
Onthulling van het informatiebord

Klik hier voor foto's van de onthulling informatiebord door leerlingen van Florens Radewijns op 24 november 2017



Hoogstam Buurtboomgaard Tichelgaten

Het mooie natuurgebiedje de Tichelgaten in Windesheim is ontstaan door het afgraven van klei voor de nabijgelegen steenfabriek . Na het faillissement van de steenfabriek in 1982 zijn de gegraven kleigaten overgedragen aan Staatsbosbeheer. In de afgelopen 30 jaar is de kale vlakte veranderd in een populair wandelgebied en - als het ’s winters even kan - schaatsgebied.

Via verkaveling is Staatsbosbeheer eigenaar geworden van een deel van het  langs de wandelroute gelegen weiland. Al fantaserend over de vraag hoe dit stuk weiland zou kunnen worden ingericht, kwam al snel het idee van een buurtboomgaard boven drijven. Niet een commerciële laagstam boomgaard, zoals die er 25 jaar geleden stond, maar een boomgaard beheerd door en voor de mensen en kinderen uit Windesheim, Herxen en Harculo met oude hoogstam fruitrassen. Een buurtboomgaard waar de mensen uit Herxen, Windesheim en Harculo elkaar kunnen ontmoeten,  toegankelijk voor iedereen, waar iedereen haar of zijn appels, peren en pruimen kan plukken, waar iedereen die dat wil kan helpen met het onderhoud en waar een picknicktafel van meubelmaker Elmer uit Windesheim staat om rustig te genieten.  

De plaats van de buurtboomgaard is rood omcirkeld. De lokatie is het weiland dat ligt langs het "IJsvogelhut pad" in de Tichelgaten op de ongeveer 4000 vierkante meter, waarvan Staatsbosbeheer de eigenaar is. 
Op 3 november 2012 zijn de 29 hoogstammen geplant.  Er zijn inmiddels veel mensen en organisaties betrokken bij dit project. Staatsbosbeheer, de eigenaar van de grond en behulpzaam bij het planten en beschikbaar stellen van het gereedschap, ook bij het snoeien. Het IVN uit Raalte, die het plantplan heeft gemaakt, rekening houdend met de rassen die van oudsher in dit gebied voorkomen en het bestuivingsschema. Het IVN uit Raalte heeft contact met de Stichting IJsselboomgaarden. Deze Stichting beschikt over veel kennis van de fruitteelt in dit gebied.  Het IVN Raalte helpt tevens bij het snoeien van de hoogstammen om er zo voor te zorgen dat de snoeikennis bewaard blijft.
Veel lokale instellingen, straten en clubs en gemeentes  hebben een boom “geadopteerd” en geven daarmee blijk van hun speciale band met dit stuk natuur. De Florens Radewijnsschool in Windesheim is speciale  deelnemer aan het project. Iedere groep van de school krijgt een eigen boom.  Als groep 8 van school gaat, dragen  zij “hun” boom ceremonieel over aan de kinderen uit groep 1. Zo hebben straks alle kinderen die in Harculo, Herxen of Windesheim zijn opgegroeid een “eigen boom”. De leerkrachten zijn enthousiast en gebruiken de buurtboomgaard in hun natuuronderwijs.

Informatie: Hester Kuypers – van der Sluis tel. 06 55 88 00 55

Plantschema

 blauw=pruim / rood=appel / geel=peer

Boom Beschermer Ras Afbeelding
1 Sorelex Dubbele Boerenwitte (pruim)  
2 Florens Radewijns startjaar 2012, 2020 2028 enz.  Reine Victoria (pruim)  
3 Staatsbosbeheer Opal (pruim)  
4 Stichting Dorpshuis Herxen Notarisappel (appel)  
5 Florens Radewijns Startjaar 2009, 2017, 2025 enz. Lombarts Calville (appel)  
6 Muziekvereniging Nooitgedacht Schone van Boskoop (appel)  
7 Salland Wonen Reine Claude d’Oullins (pruim)  
8 Hoogstambrigade Herxen-Harculo Cox Orange Pippin (appel)  
9 Trio Vooruit Glorie van Holland (appel)  
10 Geert Groteweg Ingrid Marie (appel)  
11 Blaaskapel Heuronsis Lemoenappel (appel)  
12 Sportvereniging Windesheim Elstar (appel)  
13 Plaatselijk belang Herxen Groninger Kroon (appel)  
14 Gemeente Zwolle Rode Tulpappel (appel)  
15 Florens Radewijns startjaar 2007, 2015, 2023 enz. Rode Jonathan (appel)  
16 Florens Radewijns startjaar2010, 2018, 2026 enz. Gravesteiner (appel)  
17 Voetbalsportvereniging Windeshem Zoete Campagner (appel)  
18 Florens Radewijns startjaar 2008, 2016, 2024 enz. Dijkmanszoet (appel)  
19 Florens Radewijns startjaar 2006, 2014, 2020 enz, Doyenne du Comice (peer)  
20 Plaatselijk belang Windesheim Juttepeer (peer)  
21 Gemeente Olst-Wijhe Yellow Transparante (appel)  
22 Florens Radewijns startjaar 2011, 2019, 2027 enz. Zoete Bloemee (appel)  
23 Florens Radewijns startjaar 2005, 2013, 2021 enz. Branley’s seedling (appel)  
24 Bergweg Triomph de Vienne (peer)  
25 Dorpsstraat Gieser Wildeman (peer)  
26 Landgoed Windesheim Sterappel (appel)  
27 Stichting Vrienden Nooitgedacht Brabantse Bellefleur (appel)  
28 Windesheimerweg Vranja (kweepeer)  
29 Bulderingsweg Winterjan (peer)  
Lit.opg: Nederlandsche Fruitsoorten, 1942.

Leuk: filmpje van Erfgoedtocht 2017. Bennie van Munster vertelt. 

Verslag gesprek Hesther Kuypers op 28 september 2012 met Bennie van Munster over de buurtboomgaard.
Bennie moest vroeger 200 soorten appels en peren uit elkaar kunnen kennen. Bennie heeft gehandeld in fruit en weet dus veel over de fruitbomen die er in Herxen en omstreken stonden.

Hieronder een overzicht.

Ingrid Marie
Jonathan. De appels van de Jonathan zijn heel lang houdbaar.
Lemoenappel, ontzettend lekker.
Present van Engeland
Lunterse present of Lunterse Pippeling. Dit was een appel voor de bakker. Hij is heel erg lang houdbaar.
Campagne Zoete, dit is een heel erg lekkere appel, die wel een jaar houdbaar is.
Suikerpeer
Doyenne de Comice. Dit is een heel erg lekker handpeer, die ook op het stuk van Holtkuile stond. Bennie kon deze lekkere grote peren voor een recordprijs van 1 gulden per stuk verkopen. Harrie ten Klooster had de opmerking dat deze bomen vaak ziek worden. Maar gezien de mogelijk heerlijke opbrengst, de moeite van het proberen waard.
Gravesteiner, de lekkerste appel van allemaal.
Sterappel
Notarisappel
Prinses Noble
Bramley’s Seedling. Deze appel werd verbouwd om de kilo’s. De boom gaf joekels van appels. Ze zijn echter zo zuur dat ze niet te eten zijn. “zelfs een paard wil deze appel bijna niet eten….”.
Brabantse Bellefleur
Yellow Transparante, de appel is niet bijzonder van smaak, maar is al wel in juni te oogsten.
Dijkmanszoet is een goede zoete appel.
Winterjan is een stoofpeer die net iets anders van smaak is.
Bij Van Dorsten stond de Zoete Bredero, een heerlijk zoet peertje.
Beurre Hardy geeft een neutrale peer zonder al te veel smaak, die maar een week goed blijft.
Juttepeer stond in Herxen en is een superlekkere peer. Zou een goede vervanger voor de Beurre kunnen zijn.
Zwijndrechtse wijnpeer blijft heel lang goed.
Triomph de Vienne stond vroeger ook bij Holtkuile.
De enkele en dubbelwitte Boerenwitte pruim deed het heel goed.
Bennie vertelde nog over de Pruimenkrib, achter de dijk tussen Krommendijk en ons huis. Daar kwam vroeger een keer per week een boot om de fruit oogst op te halen en naar Amsterdam te brengen.

Reine Victoria, alleen als je deze heel goed dunt, worden de pruimen lekker zoet.
Let goed op de vorm van de wortels. Als deze breed uitwaaieren, dan moet de boom minder diep geplant worden, dan wanneer deze smal naar beneden wijzen.Bennie stelde voor te proberen de sappers volgend jaar iets later te laten komen. Hij vond het nu aan de vroege kant.Zorg voor bomen met een langzaam groeiende onderstam. Met onze vruchtbare grond, worden de bomen anders onhandig groot en het duurt langer voordat ze vruchten dragen.

 

Oktober 2012 Commentaar van Anton Krommedijk (bewoner Herxen 95 en voormalig boer en fruitteler) op het plantplan voor de buurtboomgaard.
Brabantse Bellefleur: Brengt niet veel op, maar is wel een harde appel.
Bramley’s Seedling: Zuur kreng, maar wel groot en mooi.

In de jaren 1936, 1937 en 1938 is de hoogstam boomgaard van Krommedijk gepoot. In 1944 kwam de eerste oogst aan de Bramley’s Seeding. In 1954 hebben de Krommedijks de oogst van de Bramley’s Seedling aan de koeien moeten voeren.
De Krommedijks hadden een relatief moderne aanplant.
Waar nu het wandelpad van het reservaat is, liep vroeger een weggetje. Via die weg werden vroeger ruim peren gejat. Holtkuile heeft eens een man gesnapt die zijn hele achterbak vol peren had geladen.

James Grieve is de favoriete appel van Anton.
De Groninger Kroon brengt niet veel op, maar is wel een lekkere appel.
Ingrid Marie heeft een beetje een banaanachtige smaak volgens Gretha. Zij was er niet echt dol op.
In de boom gaard bij Herxen 97 stonden vroeger veel Lemoenappels.
De Cox d’orange Pippin is volgens Anton moeilijk te telen.
De Juttepeer is een aparte lekkere peer, als er mee begon te eten dan was het net wijn en kon je er niet mee stoppen. Er stond een grote Juttepeer bij het huis van Anton, maar die is helaas door rotte wortels omgevallen.
Bij het huis van Anton staat nu een Winterriet. Dat is een soort Winterjan. Deze is geent op de Gieser Wildeman in het laatste jaar dat de oude Winterriet het nog deed. 

Bij Krommedijk hadden ze 60 goud reinettes. In goede jaren oogstten ze wel 40 – 60 kisten a 20 kilo per boom, 1000 kilo reinettes per boom was geen uitzondering.
Voor 2000 kisten vol kregen ze op de veiling wel 2700 gulden.
Langs de weg stond een wilg met daar bovenop een lijsterbes. Volgens Anton zorgde deze lijsterbes voor bacterievuur in de perenbomen.
In 1985 hebben de Krommedijks de nieuwe laagstam boomgaard geplant. In de beginjaren was er best veel uitval door bacterievuur in de peren, kleinvruchtziekte in de goudreinettes en reeenvraat.

De Zoete Campagner, Campagne Zoet blijft heel lang goed, is een lekkere appel voor de hete bliksem.
De Zoete Bloemee geeft al begin / half augustus een lekkere appel.
Anton zou de Jonathan liever omruilen voor een Jonagold.
Gravestein is ook een vroege appel.
Anton zou de Sterappel niet zetten. Het is wel een lekker appel, maar de bloesem bevriest snel.
Anton mist de Elstar nog op het lijstje (deze is aangevuld)

kaart 1906

Kadastrale kaart 1811-1832