Natuur

Natuur bij Windesheim 

Windesheim is een klein dorp aan de IJssel. Het behoort tot de gemeente Zwolle.
Door de eeuwen heen heeft de IJssel het landschap vormgegeven. De zandafzettingen groeiden uit tot rivierduinen waarop al in de oudheid mensen woonden en waarop in de 14e eeuw een klooster werd gebouwd. De regelmatige overstromingen zorgden voor voedselrijke gronden, goed voor landbouw, veeteelt en fruitteelt. Vanaf de 19e eeuw werd de klei afgegraven voor het bakken van stenen in de steenfabriek. Op die open plekken zijn bijzondere natuurgebieden ontstaan, zoals: 

6 gebieden

Binnen waarneming.nl, een online platform m.b.t. tellingen van planten en dieren, worden 6 gebieden bij Windesheim getypeerd,elk met een eigen bijzondere flora en fauna. We hebben hieronder die indeling in 6 gebieden aangehouden.

Beschermd gebied

De bescherming van natuur en landschap van het  Buitengebied - IJsselzone, Windesheim is wettelijk vastgelegd. Het gebied ligt in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) , dat is het gebied waarin door bestaande natuur, reservaatvorming en natuurontwikkeling een duurzaam netwerk van natuurgebieden tot stand wordt gebracht. De uiterwaarden van de IJssel (gebied 2) behoren ertoe, evenals de kleiputten bij Windesheim (gebied 4) en het landgoed Windesheim (gebied 3). Aan weerszijden van het dorp Windesheim en door de Molenpolder (gebied 6) loopt een brede verbindingszone die de Veluwe met het Vechtdalgebied verbindt. Om de gebieden te laten aansluiten daar waar de Rijksstraatweg een hindernis vormt, zijn wild-oversteekplaatsen ingericht.

Natura 2000. Gebied 4 Tichelgaten is onderdeel van de Rijntakken, een van de ruim 160 Nederlandse Natura 2000-gebieden. Het gebied behoort daarmee tot de meest waardevolle natuurgebieden van Europa. 

Soort gebied	Waar
Gebied 1. De IJssel ter hoogte van  Windesheim
Gebied 2. De Uiterwaarden Tichelgaten Dit gebied, tussen de steenfabriek en Te Siepe, waarvan sommige delen al voor 1950 waren afgegraven, bestond vroeger uit voedselrijke plassen met een rijke water- en oevervegetatie en ruigten. De buitendijkse tichelgaten waren door de aanvoer van rivierwater voedselrijker dan de binnendijkse tichelgaten en bovendien kwamen er sterk wisselende waterstanden voor. Intussen hebben de plassen plaats gemaakt voor een grote zandwinplas. In het gebied staat vogelkijkhut De Visarend.
Gebied 3 Landgoed Van het  Huis Windesheim zijn alleen nog de ruïne en 2 bouwhuizen over. In 1944 hebben   de geallieerden het prachtige huis gebombardeerd, in de veronderstelling dat ze de Duitse staf die er gehuisvest was zou treffen, maar die hadden kort daarvoor het huis verlaten….  Het Huis Windesheim is al sinds 1408 genoemd, maar kreeg echt aanzien c. 1750 toen het gerenoveerd werd. De tuin is in 1789 ontworpen door architect Jacob Otten Husley (ook:Husly) volgens de landschappelijke tuinstijl, die in de 18e eeuw in de mode kwam. Deze stijl kenmerkt zich door indelingen die  losser, natuurlijker  ogen dan de formele ontwerpen van daarvoor .  In het park zijn de slingerpaden en kronkelvijvers goed herkenbaar. Het landgoed staat voor een deel op kleiige grond, dat komt niet vaak voor omdat kleigrond vaak voor  landbouwdoeleinden gebruikt werd. De bomen zijn vrij oud (op beuken staan inkervingen  van 19xx…)   Er is een verscheidenheid aan dieren en bijzonder mossen, varens en paddestoelen. website van het landgoed Op het landgoed is een laantje met beukenbomen. Windesheimers hebben in de boombast hun sporen nagelaten...Klik hier
Gebied 4 Tichelgaten Dit natuurgebied is ontstaan doordat klei werd weggegraven om er stenen van te bakken. Dat gebeurde in de steenfabriek die tot 1982 in Windesheim stond. De gaten die achterbleven bij de kleiwinning worden tichelgaten genoemd (tichel=steen). De gaten zijn nog betrekkelijk jong, de laatste zijn pas aan het eind van de zeventiger jaren gegraven. Er komen veel moeras-en oeverplanten voor en watervogels hebben hier hun broedgebied. In het gebied staat vogelkijkhut De IJsvogel.
Gebied 5 Windesheim dorp Eeuwenlang heeft de IJssel zand aangevoerd op de gronden vlak langs de rivier. Het zand werd vastgehouden door wat begroeiing en er ontstonden rivierduinen. Windesheim, maar ook Herxen en Harculo zijn op zulke rivierduinen gebouwd. In 1387 werd het klooster Windesheim gesticht (in bewerking),
Gebied 6 Molenpolder Het polderlandschap, laag, deels klei op veen op zand. Met de overstromingen van de IJssel kwam vruchtbaar IJsselslib mee, het ondiepe water was een ideale plek voor watervogels. Door de opkomst van de kunstmest was er minder behoefte aan het slib en sinds de verbetering van de waterbeheersing in de zestiger jaren  is de grond droger, dus minder weidevogels.  Beschermingsmaatregelen moeten hier verandering in brengen. Klik hier voor het verhaal over het ontstaan van de Molenpolder

1= IJssel ter hoogte van Windesheim

2= Uiterwaarden Tichelgaten

3= Landgoed Windesheim

4= Tichelgaten

5= Windesheim dorp

6= Molenpolder

Vogelwaarneming op waarneming.nl

Het hele gebied is rijk aan vogels. Op de website waarneming.nl houden waarnemers dagelijks tellingen bij van vogels, maar ook van alles wat bloeit en leeft zoals insecten, zoogdieren, vlinders, planten, mossen etc. Kijk hieronder voor de recente tellingen.

Gebied 1 IJssel ter hoogte van Windesheim https://waarneming.nl/gebied/view/134442

Gebied 2 Uiterwaarden tichelgaten https://waarneming.nl/gebied/view/35329

Gebied 2 Uiterwaarden tichelgaten. Hier bevindt zich vogelkijkhut De Visarend http://vogelkijkhut.nl/view/589/

Gebied 3 Landgoed Windesheim https://waarneming.nl/gebied/view/6572

Gebied 4 Tichelgaten https://waarneming.nl/gebied/view/5282

Gebied 4 Tichelgaten. Hier staat vogelkijkhut De IJsvogel http://vogelkijkhut.nl/view/236/

Gebied 5 Windesheim dorp https://waarneming.nl/gebied/view/190400

Gebied 6 Molenpolder https://waarneming.nl/gebied/view/6591

Wandelroutes: In het gebied zijn veel wandelroutes uitgezet. Klik hier voor routes 
Erfgoed wandelroute: 10 km rondwandeling langs bekende én onbekende plekjes in Windesheim en omgeving. Klik hier
Fietsroute: In 2018 heeft de ANWB de Windesheimroute bovenaan de lijst met mooiste fietsroutes van Nederland gezet. Klik hier voor de routeinformatie

Lit:
Windesheim, studies over een Sallands dorp bij de IJssel
Salland-West, zichtbaar en verborgen tussen Heino, Wijhe en Zwolle